สินเชื่อเพื่อธุรกิจในภาคการเกษตร

กลับหน้าแม่ (Hub): → คู่มือสินเชื่อเพื่อธุรกิจ  

ธุรกิจเกษตรมี “ฤดูกาล” และรอบเงินสดเฉพาะทาง ออกแบบวงเงินเป็นชุด: Term/Leasing สำหรับทรัพย์ยาว + OD ตามฤดู + AR/Factoring เร่งเงินเข้า พร้อม DSCR/DSR/LTV และแผน Drawdown ตาม Milestone

เช็คลิสเอกสาร   

เงินกู้ที่สถาบันการเงินจัดให้กับ “กิจการเกษตร” และ “ธุรกิจเกี่ยวเนื่อง” เพื่อใช้ดำเนินการหรือขยายกิจการ โดยยึดรูปแบบรายได้–รายจ่ายที่ขึ้นกับฤดูกาลและวัฏจักรการผลิตทางการเกษตรเป็นหลัก ไม่ใช่ “เงินกู้ส่วนบุคคลเพื่อการบริโภค” แต่เป็น สินเชื่อเพื่อธุรกิจ ที่มีวัตถุประสงค์เชิงพาณิชย์ชัดเจน 

1) เข้าใจ “ฤดูกาลเงินสด” ของภาคเกษตร

รายได้จากภาคเกษตรไม่ได้เข้ามาเป็นรายเดือนเหมือนเงินเดือนประจำ แต่เป็นวัฏจักรที่เริ่มจาก ลงทุนสูงก่อนรายได้จะกลับมา จึงจำเป็นต้องแยกให้ชัดระหว่าง เงินลงทุนระยะยาว กับ ทุนหมุนเวียนตามฤดูกาล

ตัวอย่างรอบเงินสด

• พืชไร่/พืชเศรษฐกิจ: เริ่มจากเตรียมดิน–เพาะปลูก (เงินออก) → ดูแลบำรุง (เงินออกต่อเนื่อง) → เก็บเกี่ยว (เริ่มมีเงินเข้า) → รอวางบิล/ชำระจริง (เงินเข้าจริง)

• ปศุสัตว์ เช่น ไก่เนื้อหรือสุกร: ซื้อพันธุ์และอาหาร (เงินออก) → เลี้ยงและฉีดวัคซีน (ยังเป็นเงินออก) → ส่งมอบ (เงินเข้า) → รอเครดิตเทอมจากผู้ซื้อ

• การแปรรูปหรือโรงคัดบรรจุ: ซื้อวัตถุดิบตามฤดู (เงินออกก้อนใหญ่) → แปรรูปและสต็อกสินค้า → ขายและวางบิล (เงินเข้าหลังเครดิตเทอม)

ผลต่อการเงิน: จะมีบางช่วงที่เกิด “หุบเหวเงินสด” หรือช่วงที่รายได้ยังไม่เข้ามา จึงไม่ควรใช้แหล่งเงินกู้แบบเดียวแก้ปัญหาทั้งหมด แต่ควรออกแบบ ชุดวงเงินสินเชื่อเพื่อธุรกิจ ให้สอดคล้องกับรอบการทำงานจริง

แนวคิดหลัก

• การลงทุนระยะยาว เช่น โรงเรือน เครื่องจักร → ใช้สินเชื่อเพื่อธุรกิจแบบระยะยาว (Term Loan) หรือการเช่าซื้อ (Leasing/Hire Purchase)

• ช่องว่างเงินสดตามฤดู → ใช้วงเงินเบิกเกินบัญชี (OD: Overdraft)

• การรอรับเงินจากลูกค้ารายใหญ่ → ใช้การขายสิทธิจากใบแจ้งหนี้ (Factoring หรือ AR Financing)

เป้าหมายคือให้ธุรกิจมีความสามารถชำระหนี้จากเงินสด (DSCR) อยู่ราว 1.2–1.3 เท่าขึ้นไป และรักษาสัดส่วนภาระหนี้ต่อรายได้ (DSR) ให้อยู่ในกรอบปลอดภัย โดยไม่ต้องใช้ OD เต็มวงเงินตลอดเวลา

2) ออกแบบ “ชุดวงเงินภาคเกษตร” ให้เข้ากับการใช้งานจริง

ลงทุนระยะยาว

• ใช้สินเชื่อเพื่อธุรกิจแบบลงทุน (Investment Loan) สำหรับสิ่งปลูกสร้าง เครื่องอบ เครื่องคัดบรรจุ ระบบน้ำ หรือโซลาร์

• ควรกำหนดช่วงผ่อนเบา (Grace Period) ระหว่างก่อสร้าง และปรับค่างวดตามฤดูเก็บเกี่ยว (Seasonal Repayment)

• เบิกเงินกู้เป็นงวด ๆ ตามความคืบหน้างาน เช่น สั่งซื้อ → ส่งมอบ → ติดตั้ง → ทดสอบ เพื่อลดดอกเบี้ยที่จ่ายโดยไม่ก่อรายได้

เครื่องจักรและยานพาหนะ

• ใช้ Leasing หรือ Hire Purchase ตรวจสอบเงื่อนไข เช่น Balloon หรือ Residual ให้ค่างวดไม่กดดันในช่วงแรก และพิจารณาผลทางภาษีควบคู่

ทุนหมุนเวียนตามฤดูกาล

• ใช้วงเงิน OD โดยตั้งวงเงินตามสูตร: ค่าใช้จ่ายคงที่ต่อเดือน × 1.0–1.5 + สำรอง 10–20% และอ้างอิงรอบปลูกจริง

• ควรมีกติกาลดหรือปิด OD ทุกไตรมาส หรือหลังฤดูเก็บเกี่ยว เพื่อรักษาวินัยทางการเงิน

• ใช้ Factoring เพื่อเร่งเงินสดจากใบแจ้งหนี้ที่ต้องรอเครดิตเทอม 30–90 วัน จะช่วยลดการพึ่ง OD เต็มวงเงิน

ลิงก์อ่านต่อ (ต่าง intent ภายในคลัสเตอร์ “เพื่อธุรกิจ”)

• → ลงทุนในสินทรัพย์ (Term/Investment) 

• → เสริมสภาพคล่อง (OD/Working Capital): สูตร OD/Factoring ที่ใช้ได้จริง  

• → เช่าซื้อ / Leasing: รักษากระแสเงินสดสำหรับอุปกรณ์/ยานพาหนะ

3) ตั้งวงเงินตามฤดูกาล + คำนวณให้ผ่อนไหวจริง

ตั้งวงเงิน OD ตามฤดู

• ใช้ค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 3–6 เดือนก่อนเก็บเกี่ยว × 1.0–1.5 + สำรอง 10–20%

• หากรอบการได้เงินยาว 60–90 วัน ต้องเพิ่มสำรอง และวางแผนปิด OD หลังได้เงินก้อนใหญ่

ตัวอย่าง
ธุรกิจแปรรูปมันสำปะหลัง มีค่าใช้จ่ายคงที่ 450,000 บาท/เดือน และรอบเก็บเงิน 60 วัน → แนะนำ OD ตั้งต้น = 450,000 × 1.2 + 10% ≈ 594,000 บาท พร้อมใช้ Factoring จากใบแจ้งหนี้ของลูกค้าองค์กรช่วงพีก เพื่อไม่ต้องใช้ OD เต็มจำนวน

ควบคุมความสามารถชำระหนี้

• DSCR (เงินสดจากการดำเนินงาน ÷ ค่างวดรวม) → ตั้งเป้า ≥ 1.2–1.3 และแม้รายได้ลดลง 20% ก็ควรยังไม่ต่ำกว่า 1.0

• DSR (ค่างวด ÷ รายได้เฉลี่ย) → ควรอยู่ไม่เกิน 50–60%

• ควรออกแบบค่างวดให้ช่วงโลว์ซีซันผ่อนเบากว่า

การประเมินหลักประกัน (LTV: วงเงิน ÷ มูลค่าทรัพย์)

• ยิ่ง LTV ต่ำ ความเสี่ยงยิ่งน้อย และมีโอกาสได้เงื่อนไขดีกว่า แต่หากค่างวดสูงเกินไป ควรยืดระยะผ่อนหรือปรับแผนลงทุน
  
  

✨ สรุปคือ ภาคเกษตรมีลักษณะรายได้ไม่ต่อเนื่อง จึงควรใช้ สินเชื่อเพื่อธุรกิจ หลายประเภทประกอบกัน ทั้งสินเชื่อระยะยาว วงเงินหมุนเวียนตามฤดู และการเร่งเงินสดจากลูกหนี้ เพื่อช่วยให้ผ่านช่วง “หุบเหวเงินสด” และสร้างการเติบโตได้อย่างมั่นคง